Kadının biri Kâbe’yi tavaf
ederken bir adam ona bakıyordu.
Kadın dedi ki:
Sır ehli olsan böyle bir
zamanda nasıl olur da bana bakabilirsin?
Fakat ne başın var, ne
ayağın.
Böyle bir yerde kimden geri
kaldığından, ne halde olduğundan haberin bile yok.
Erlikten bir nişanın olsaydı
burada öyle bir zamanda bir kadının havasına kapılmazdın.
Buraya ziyan etmeye değil,
kar etmeye geldin.
Böyle bir alış veriş gününde
ziyan etmek mi istiyorsun?
Tanrı’dan utanmaz mısın?***
Dünyayı yaratan Tanrı daima seni görmededir.
Senin ondan haberin yok ama o, her yerde seninle beraberdir.
Tanrı her an senin ahvalini (durumlarını) bilirken sen niçin ay gibi yoldan baş
çevirirsin?
Tanrı her konak ta
seninleyken onun kapısından başka bir yere adım atma.
Yolda onsuz bir adım bile
atarsan çok yanıp yakılman gerektir sonra.
*
Ne başın var, ne
ayağın: Doğru düşünülen yerdesin ama o doğru düşünceyi anlayacak bir başın yok, doğru yola varmışsın ama ilerlemek amacın yok, demektir.
Yani doğru yerdesin ama doğru
düşünceyi anlamamışsın, doğru yoldasın ama faydasını bilmediğinden gitmek
istemiyorsun.
*
Din; akıl sahiplerinin kendi arzuları ile bizzat iyi yola sevk eden ilahi bir düzenlemedir.
Allah tarafından konulmuş ve
insanları kendisine ulaştıran bir yoldur.
Allah insanlara vahiy
yoluyla, peygamberler vasıtasıyla bildirmiştir.
*
Töre: Bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş ve yaşama biçimi olmuş, kurallar, görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların, tutulan yolların tümüdür.
Bir toplumdaki ahlakla ilgili
davranış biçimleridir.
Bu düzenlemeleri insanlar
yapmıştır, yapan belli değildir.
Ait olunan toplum
yazılı olmayan sözleşmedir.
*
Yaren;
Din ve töre toplumlarla iç
içe girmiştir.
Bazı töreler dinin içine
sokulmuştur.
Bazı dini kurallar adet gibi
yapılmaktadır.
Dini bilmeden, anlamadan töre
gibi yapanlar yanlışa düşerler.
Bu hikâyede düğün kalabalığı ile hac
kalabalığını birbirine karıştırmış şaşkın biri anlatılıyor.
Allah’la birliktelik kurmaya
gelmiş, kadınla birliktelik kurmaya çalışıyor.
Allah niyetine bakar.
Haccın kabul edilmesi için
niyetin sorgulanır.
Sana halk hacı desin diye
gittiysen, halk sana hacı der ama ahrette hacılığının faydasını göremezsin.
*
RAVLİ