DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2210 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

2210. Gel ki aşkından deli-divane (Çılgın) oldum;

Bir şehirdim (İnsanlarla ilişkilerimin çok olduğu yer idim) ama yıkıldım-gitti.

Evden-barktan, maldan-mülkten kesildim aşkınla;

Aşkının derdiyle aynı evdeyim şimdi.

Öylesine tembeldim (İş görmeyi, çalışmayı sevmeyen, çaba göstermekten, sıkıntıdan kaçandım), öylesine miskin (Çok uyuşuk) ki:

Yüzünü görünce er (İşini iyi bilen, yetenekli kimse) oldum, çevikleştim.

Canını canıma bildik (Tanıdık) görünce eşe-dosta, yakına-uzağa yabancı kesildim.

Gece-gündüz aşıkların masallarını okurdum;

Şimdi aşkınla ben masal oldum.

* Saman altındaki su gibi yavaşça gelirim de dağı, ansızın bir saman Çöpü gibi kaparım-gider.

Oluktan katre-katre damlarım ama tufan  (Şiddetli yağmur) gibi yüzlerce sarayı yıkar-giderim.

Sarayda ne oluyor?

Sabırsızlığımdan kıyameti beklemem;

Göğü bile yararım, gider.

Belaya ottum, yiyecektim önceleri;

Fakat şimdi belalara bela kesildim-gitti.

Nerde olduğumu biliyorsam mekan hapsinden gönlünü Kullarmışçasına gelmeye kalkışma.

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***

Neler öğrendik;

1.    Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini tanımadan önce rahat, herkesin sevgi ve saygı gösterdiği, çok ziyaret edilen biri olduğunu öğrendik.

2.    Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini tanıdıktan, âşık olduktan sonra mal, mülk, ev, akraba bildiğe, tanıdığa karşı yabancılaştığını öğrendik.

3.    Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini tanıdıktan âşık olduktan sonra kolaylıkla ve çabuklukla davranan, dikkatli, uyanık, özen gösteren biri olduğunu öğrendik.

4.    Mevlana Hazretleri aşk masalları okurken kendisinin aşkın esas oyuncusu haline geldiğini öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri Allah dostu Şems Hazretlerinin özünü tanıyıp, gönlünde Allah’ı görünce âşık olması ile devlet sahibi olduğunu;

 Allah’ın yetkili kıldığı, sırlarını bağışladığı, ilmiyle kudretiyle desteklediği, sözlerini doğruladığı, isteğini kendi isteği olarak kabul edip gerçekleştirdiği, diğer insanların kabul ederek boyun eğdiği, erdeme ve ölümsüzlüğe kavuşturduğu, insanları yönlendirme ve yöneltme yetki ve kuvvetine  kavuştuğunu öğrendik, anladık.         

         *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2200 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

2200. Sırrını (Aklın erişemediği, açıklanamayan, gizli kalması gerekenleri) söylemem senin (Sana ait olanları);

Söylersem gammazlık (Sırlarını, davranışlarını, düşüncelerini gözetlediğimi başkalarına bildirmek) olur, fakat söylemeden bir bağdır (İlgi bağı, ilişki bağı, gönül bağı ile), çözdüm ben.

Dünyadan, yalnız seni seçtim ben;

Böyleyken gamlara (Üzüntülere) batıp oturmamı reva (Uygun, yerinde, yakışır) görür müsün?

Gönlüm, kalem gibi avucunda, parmaklarının arasında;

Neşeliysem de senden, gamlıysam da.

Dilediğin şeyden başka ne olabilirim ben?

Gösterdiğin şeyden başka ne görebilirim ben.

Gâh (Bazen) diken bitirirsin benden, gâh (Bazen) gül;

Gâh (Bazen) gül koklarım, gâh (Bazen) diken devşiririm ben.

Beni ne hale getirirsen öyleyim ben;

Mademki böyle olmamı istiyorsun, böyleyim ben.

O küpte, gönüle bir renktir, bağışlarsın;

Artık kim oluyorum ben, ne oluyor sevgim, kinim benim?

Önce de sen vardın, sonda da sen varsın;

Sen, önümden sonumu hayırlı (Yararı olanlardan), et benim.

Sen gizlendin mi, küfür (İnançları kabul etmeyen) ehliyim (Ustasıyım);

Sen meydana çıktın mı, din ehlindenim (Ustasıyım) ben.

Senin verdiğin şeyden başka nem (Neyim) var?

Koynumda, yenimde (Giysi kolumda) ne arıyorsun ki?

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***

Neler öğrendik;

1.    Mevlana Hazretleri Allah’ın yakın dostunu aradığını, dua ettiğini, duasının bereketiyle Şems Hazretlerini gönül gözüyle tanıdığını, Allah’ın takdiriyle her ikisi yüz yüze geldiklerini, birbirinin iç dünyalarına girecek kadar dost olduklarını öğrendik.

2.    Mevlana Hazretleri aşık olunacak kişi olarak Şems Hazretlerini seçtiğini öğrendik.

3.    Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerinin istediği gibi olduğunu, onun rengine büründüğünü öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri ile Şems Hazretlerinin iki isim ve vücut olmalarına rağmen birbirlerine duyuş, düşünüş, inanç, davranış bakımından bir kişi olduklarını öğrendik, anladık.

                     *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2190 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

2190. Ben, sensem peki, sen kimsin;

Sen bu musun, yoksa o mu?

Ne bileyim ben.

Ben kim oluyorum ki böyle düşüncelere dalıyorum?

Merhametli can mısın yoksa?

Ne bileyim ben.

Bana, yolunda oturmuş-kalmışsın diyorsun;

Yoksa yol gözeten misin sen?

Ne bileyim ben.

Beni gâh yay yapmadasın, gâh ok;

Fakat sen ok musun, yay mı?

Ne bileyim ben.

Ne mutlu andır o an ki bana, can bağışlarım sana dersin;

Bense sen bilirsin derim,

Ne bileyim ben.

Sabırsızlıktan, a Tebrizli Şems derim;

Böyle misin, öyle misin?

Ne bileyim ben.

Fitne (Karışıklık, kargaşa) benim, binlerce fitnenin oğluyum da:

Bana bak beni gör ki fitnenin feryadına ben koştum, ona ben yardım ettim.

Benden kaçma;

Çünkü düştün zaten;

Ama hamdolsun Allah’a düştüm de.

Aşk, şaşılacak bir şey;

Bense daha da şaşılacak bir şeyim;

Hâlbuki sen, aşkı ben meydana getirdim diyorsun.

Gelin:

Eğer ben, bensem, kanımı dökün benim;

Çünkü zaten ne oldum ne de doğdum ben.

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***                    

Neler öğrendik;

1.    Mevlana Hazretleri tüm benliğiyle Şems Hazretlerine katıldığını, sonrada kendini kaybettiğini, aklı ile kendisini ve sevdiğini ayrı olarak görme bilincini kaybettiğini, kendini sorguladığını öğrendik.

2.    Aşkın şaşılacak etkileri olduğunu aşka düşenlerin bile aşkın etkilerini anlatamadıklarını öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretlerinde aşkla benlikten çıktığını, sonra benliğini aradığını bulamadığını öğrendik, anladık.

                     *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2180 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

2180. Kuş gibi gönülde uçarsa, kuş avcısı olurum, tuzağa sarılırım.

Geceleri uyuyamıyorum desem, akşam namazından sonra hemencecik uyuyorum ben der.

Yardım et, lütfet  (Alçak gönüllülük göster) desem, ben cenk (Telli çalgı) çalan biri değdim miyim ki der, elbette söver sayarım.

Kendi dileğimi bırakayım da hemencecik, kendi dileğine uyan, başına buyruk sevgilisinin dileğine uyayım ben.

Bana nasılsın diyorsun;

Ne bileyim ben.

Nerdensin, kimlerden diye soruyorsun;

Ne bileyim ben.

Hangi koca sağrakla (Büyük içki kadehiyle) böyle sarhoşsun, böyle mahmursun (Sarhoşluğun sebep olduğu sersemlik içindesin) diyorsun;

Ne bileyim ben.

O dudakta ne var ki o dudak yüzünden böyle tatlı dillisin diyorsun bana;

Ne bileyim ben.

Şu ömrümde diyorsun bana, yaşamaktan, gençlikten daha iyi ne gördün?

Ne bileyim ben.

Onun yüzünde, Ab-ı Hayat (Ölümsüzlük) gibi bir ateştir, gördüm;

Fakat neydi o;

Ne bileyim ben.

O yüze karşı, yıllarca hayran kaldım;

Beden misin, can mı diyorum;

Ne bileyim ben.

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***                    

Neler öğrendik;

1.    Âşık olan kişinin kendi dileğini bırakıp âşık olduğunun dileğine uyması gerektiğini öğrendik.

2.    Sevenin sevdiğinde yok olması, bir olması, ben demekten kurtulması gerektiğini öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Sevgilinin karşısında sevenin bir şey bilmemesi, onun sözlerini dinlemesi gerektiğini öğrendik, anladık.

                     *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2170 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

2170. Meyhane (Tekke) yolunu göster bana;

Sarhoşum (Çok fazla mutluluk duyanım)  ben;

Bütün dünyayı bir kadehe (Sarhoş olma karşılığında) vermişim ben.

A kardeş, kalleşlerin (Sözünde durmayıp bir işin yüzüstü kalmasına yol açanların) mahallesi nerde;

Kapı kapalıysa damdan düşerim ben.

Meyhane pirinin önünde ölürüm ben;

Ne de güzel ölümdür, ne de hoş kar (Kazanç), ne de güzel baştan geçti (Yaşamım) bu.

Gâh (Bazen) kapıya gelirim, gâh (Bazen) dama çıkarım;

Yüzünü gördüm mü, huzura (Dirliğe, dinçliğe, gönül rahatlığına, rahatlığa, üzüntüsü ve acısı olmama durumuna) kavuşurum, rahat ederim.

Senden ayrı oldum mu, ileri gelenlerle geri kalanlarla zebun (Güçsüz, zayıf, aciz) olur-giderim;

Gel de ileri gelenlerden de vazgeçeyim, geri kalanlardan da.

O adı-sanı güzelin (Şems Hazretlerinin) ne vakit eteğine yapışacağım diye gamından (Üzüntümden) yenini-yakasını (Giysinin yakasını kolunu) yırtıyor gönlüm.

O gelmedikçe ne zevkim var, ne yaşamamın tadı-tuzu (Hoşa giden durum, lezzeti, eğlencesi yok);

Zevke dalarsam, yaşarsam o geldiği zaman zevke dalarım, yaşarım ancak.

Sâkim (İnsan ruhuna Allah’ı sevdiren, Allah nuru saçan), saçlarını dağıtıp gelirse bir elimle saçlarına yapışırım öbür elinde kadehi alırım ben.

Zahit (Dinin yasak ettiği şeylerden sakınıp buyurduklarını yapan kişi) hırkasına bürünür de gelirse hacı olurum, Şam'ın yolunu tutarım ben.

Deli-divane olmamı isterse bir ham kişi (Olgun davranışlar göstermeyen) olurum, bir ham arkadaşa eş kesilirim.

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***                    

Neler öğrendik;

1.    Bu dünyada yaşayanın sarhoş olma sırrına ulaşıp kendisini kaybedecek dereceye kadar her şeyi bu uğurda harcamak gerektiğini öğrendik.

2.    Allah sözü ile sarhoş olanların toplandığı yeri bir şekilde bulup içlerine karışmak, oradaki güzellikten yararlanmak gerektiğini öğrendik.

3.    Âşık olunan Allah dostundan ayrı olanın ister ileride, ister geride olsunlar önemlerinin olmadığını öğrendik.

4.    Mevlana Hazretleri Şems Hazretleri geldiği zaman zevk ve heyecan duyduğunu, gelmediği zaman çok üzüldüğünü öğrendik.

5.    Şems Hazretlerinin insan ruhuna Allah’ı sevdirdiğini, Allah nuru saçtığını öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerinin isteğine göre uyum sağladığını, istediği kalıba, kılığa gireceğini öğrendik, anladık.

                     *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2160 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

2160. Bu nasıldır, o nasıl der, sorar-soruştururdum;

Böylesine o neliksiz-niteliksiz (Herkesin göremediği, değerini bilemediği) varlığın hayranı değildim ben.

Bari aklın başında senin, otur da bir düşün:

Galiba önceden de böyleymişim, şimdi bu hale gelmemişim ben.

Herkesten ustun olmayı arar-dururdum;

Çünkü günden güne artan aşka avlanmamışım, tutulmamıştım ben.

Hırsımdan duman gibi yücelere koşardım;

Fakat gerçekte, ancak çöllere yayılırdım ben.

* Son-ucu, bir define gibi topraktan dışarıya çıktım;

Çünkü definedeyim;

Kaarun değilim ben.

Âşıklıkta ham değilsen gel, adı kötüye çıkmış dostlardan kaçma.

O kuşsun sen ki yeme meylin var fakat dünyada, tuzaksız bir tek yem bile yoktur.

Namusuna dokunmasın, kalleşlerle duş-kalk;

Âşıklara karşı ileri gelenler kimler, aşağılık olanlar, kimler;

Hepside bir.

Bu sevdada binlerce naz (Kendini beğendirmek amacıyla yapılan davranış) var;

Nazlanma naz çek (Kendini ağır satmak, bir isteği yerine getirmekte yapmacıklı davranışlarla isteksiz gibi davrananı sev)  de rahat et.

A arkadaş, dayan ateşe;

Çünkü günler geçer, su olur ateş.

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***                    

Neler öğrendik;

1.    Mevlana Hazretleri aşka düşmeden de önce uzakta olan, hakkında konuşulan kimseleri nasıl, ne biçimde, hangi yolda olduğunu, sağlığını ve durumunu soruşturduğunu,  öğrendik.

2.    Mevlana Hazretleri aşka düşmeden önce herkesten öncü olmayı arayıp durduğunu öğrendik.

3.    Mevlana sonu gelmeyen istekle yücelere çıktığını ancak orada kalmayıp kumluk, susuz ve ıssız geniş arazide vakit geçirdiğini öğrendik.

4.    Mevlana Hazretleri uğraşıları sonunda maden aramamadan vazgeçtiğini, çünkü kendisinin maden hazine olduğunun gerçeğini gördüğünü öğrendik.

5.    Âşıklıkta kaba, toplum kurallarını bilmeyen, incelmemiş kişi değilsek Mevlana Hazretlerinden kaçmamamız gerektiğini öğrendik.

6.    Aşık kişilerin her biri kendini rahat etmek için aşağılık sıfatla topluma kendini tanıttıklarını asla böyle davranmadıklarını öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Seven kişinin sevdiğinin nazına katlanması gerektiğini, ilk başta bu işler ateş gibi yakıcı olsa da günler geçince serin sular gibi olacağını öğrendik, anladık.

                     *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 6. CİLT 2150 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri ben anlatıyor)

2150. A benim gözüm (Asaletimi, bilgimi, değerimi gören göz), yüzünü yüzümden çevirme, bana bak da senin yüzünden biteyim, gelişip boy atayım.

Göz testisi, suyla dolu;

Etme a taş yürekli, atma taş, kırma testimi benim.

Sen de aramadasın, ben de arıyorum;

Fakat senden de daha fazla arıyorum ben;

Sen ne arıyorsun, ben ne arıyorum;

Kim bilir?

Ancak şunu biliyorum ki senin gülünün kokusu yüzünden, gül gibi kaftanımı kanla yıkamadayım ben.

Ben, akçe kesiciyim, aşkınsa tıpkı terazi;

Bu yüzden niceye dek, susarak söylensin diyeyim sana?

Zoru bu ki senin yanın önün yok;

Bense seni şu yanda-bu yanda arıyorum.

Sen, hiçbir mahalleye sığmıyorsun;

Bense peşine düşmüşüm de mahalleden mahalleye arayıp duruyorum seni.

Her zaman böyle deli değildim ben;

Akıldan fikirden cıkmış değildim ben.

Bir gün ben de akıllıydım senin gibi;

Böyle deli-divane değildim, böyle düşkün değildim ben.

Güzeller gibi avlanırdım;

Gönül gibi kanlar içinde değildim ben.

                      ***

DİVAN-I KEBİR 6 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN

Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI

KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                        ***                    

Neler öğrendik;

1.    Mevlana Hazretlerinin güzel kazanımların ve birikimleri olduğunu gören kişinin benlik hastalığına düşüp de uzaklaşmaması gerektiğini, severek yakınlaşanların yüzünde Mevlana Hazretlerinin nurunun parıldayacağını, kişinin gelişmesine, boy atmasına, Hazretin de böylece bu yüzlerde yaşamına devam edeceğini öğrendik.

2.    Mevlana Hazretlerinin birikiminden faydalanmaya çalışmamız, yok veya geçersiz kılmaya çalışmamızın kendi kaybımız olacağını öğrendik.

3.    Doğu güzel, asil, hakikat, nur arayışında olanın bu arayışı beraber yapmaları, Hazretin kılavuzluğundan yararlanması gerektiğini öğrendik.

4.    Mevlana Hazretleri gül kokulu güzel insanları olması için kendi kanını döküp bu işin bedelini ödediğini öğrendik.

5.    İnsanın özünü oluşturan yüzü, yakın gelecekte ilerleyiş yönü ve birlikte yönelecek yolu olan kişinin, Mevlana Hazretlerinin aradığı kişi olacağını öğrendik.

6.    Mevlana Hazretlerinin hiçbir yere sığamayacak kadar büyük olmasına rağmen yine de kendini sokak-sokak aradığını öğrendik.

7.    Mevlana Hazretlerinin akıl ve fikir sınırında kalmadığını, yeter bulmadığını, inancın ve aşkın uğraşısının kanlı bedeli içine girmekten sakınmadığını, bizleri böylece aydınlattığını öğrendik.   

                    *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri mirasın rahatlığı ve asilliğin peşin itibarı ile güzelce yaşama yerine; bizlere Allah’ın sanatının ve sırlarının içine bizi de sokacak yollar açtığını, izler bıraktığını, bu sırları bu sanatı dünya ömrünün yetmeyeceği için ölümsüzlüğü kazanmayı öğretmeye, bu yolda olanlara yardım etmeye çalıştığını öğrendik, anladık.

                     *

RAVLİ