Din sultanı Mahmut, günlerden
bir gün Ayaz’ına, ey gönül aydınlatan dost dedi;
Aydan balığa kadar bütün
dünyada benden üstün padişah olarak kimi tanırsın, kimi bilirsin?
Kölesi dedi ki:
Ey cihan padişahı, ülkede
senden yüz derece üstün padişah benim.
Böyle bir ülke hükmüm altında
olduktan sonra yeryüzü saltanatına minnet mi ederim?
Padişah o nazenine (nazlanan sevgili) peki ey kölem, bu söze ne delilin
var dedi.
Ayaz ağzını açıp padişahım
dedi, ne diye sorarsın?
Zaten bu sırrı bilirsin.
Padişahlık senindir ama senin padişahın da gönlün.
Ama gönlün de bu kölenin buyruğu altında ya; işte bu padişahlık yeter bana.
*Sen padişahsın; bugüne bu
gün senin padişahın gönlün.
Fakat gönlüne hükmeden padişah da benim.
Ben daima padişahın
padişahıyım; bu yüzden saltanatıma felekler bile haset (kıskanmaktadır) etmededir.
Senin saltanatın, mutlak bir
saltanat ama Ayaz’ının saltanatı da haklı bir saltanattır.
***
Aslın gönüldür. Gönlün yoksa söyle bana; ülkeyi ne yapacaksın, ne işe yarayacak?
***
İlahiname Ferideddin-i Attar
M.E. B. Şark-İslam klasikleri
*
Yaren,
Gönlün gönüle
akması birlik tendir, birbirini arayışı aynı damardan oluşundandır.
Ama bu meylin garezsiz, maksatsız olması gerek.
Sebebe maksada bağlı olan meyil değil.
(Halk: Mevkie, makama, mala, paraya, konmak için meyleder)
Herkes layığını bulur, hiç
kimse devenin eşek doğurduğunu görmemiştir.
Gönlün, lokma veya arkadaş
arıyorsa boştur.
İsteyen kişinin gönlü, aynaya
benzer; gönlü arandı mı her şey orda görülür.
Sır seçilmiş kişinin
gönlündedir.
Hak gönüle bakar, açık gizli
ne var bakar.
Suretine değil.
Sevgi varsa o daima sana
bakar.
Sevgisiz ibadet edersen Tanrı
tapısında huzur elde edemezsin.
Gönlün; sayılardan, zıtlardan
hoşlanıyorsa gönlün birlikten sevinç duyamaz.
Neşenin yeri gönüldür.
(Mesnevi
cilt 2, 1694)
İki gönül arasındaki elektrik
yükü çoktur, araya giren çarpılır.
Çocuğa iyi yaptın diye
iltifat edip iyi yoldasın diye takdir edersen gönlünü açarsın.
Sonra eksiği varsa söylersin.
*
RAVLİ