Sufi sadece biri görür, biri bilir.
Tanrı’dan başka bir varlık
olduğunu ne bilir, ne de görür.
Tevhidin hakikatine eren
birden başkasını unutur.
Aslında tevhid Allah’ın
zatını, aklen tasavvur edilen her şeyden ayrı tutmaktır.
Zihninde dilediğin gibi
tasavvur etsen o gördüğün Allah değildir.
Cenab-ı Hakk’ın bir olduğuna
inanmaktır.
Ona kimseyi ortak etmemektir.
“ Allah
Teâlâ’dan başka ibadete layık bir ilah yoktur” sözünün manasına gönülden
inanmak, dil ile söylemektir.
Tevhit 3 şekilde olur.
1.
Yüce Allah’ın
ulûhiyetini ( Allahlık sıfatı, Tanrılık vasfı) tanımaktır.
2.
Allah’ın
birliğini tasdik etmektir.
3.
Ona hiçbir eş ve
ortak kabul etmemektir.
Bütün Peygamberlerin ilk
daveti Tevhiddir.
Çünkü o, Hak yoluna girmenin
başlangıcı ve Allah’a inanmanın ilk basamağıdır.
Cenab-ı Hak gönderdiği her
peygambere ilk hareket tarzının ümmetine tevhide davet olduğunu bildirmiştir.
“Senden önce hiçbir resul
göndermedik ki ona:
“Benden
başka ilah yoktur; şu halde bana kulluk edin” diye vahyetmiş olmayalım”(Enbiya, 21-25)
Allah’ın Vahdaniyetini (Allah’ın bir oluşu) konu eden bilim dalına “İlmi
tevhid” denir.
Bu ilim başlangıçta daha çok
Allah’ın birliğinden ve sıfatlarından bahsediyordu.
Daha sonra nübüvvet (Tanrı haberciliği) ve ahiret (ölüm
sonrası yaşam) konularını kapsamına almış olsa bile aynı ismi yine
korumuştur.
Çünkü tevhid ve sıfat akait (İnanılan şeyler) ilminin en önemli noktalarını teşkil
etmiştir.
İslam tefekkür tarihinde
“İlm-i Tevhid”, “İlm-i Kelam” yerine de kullanılmıştır.
Tevhidin 3 mertebesi vardır.
1.
Avamın (herkes, kaba ve cahil halk, ayak takımı) tevhidi:
“Lâ ilâhe illallah” tevhid kelimesini dil ile söyleyip
manasına kalben inanmaktır.
Bu
tevhid ile açık şirkten (Allah’a ortak koşmaktan) kurtulup imana girilir.
2.
Hâl
sahiplerinin tevhidi:
Hakikatlerin
keşfi ile olur.
Hal
sahipleri gizli ve açık bütün şirkten (Allah’a ortak koşmaktan) kurtulmuş
olurlar. Mutmaine (içi rahat, şüphelerden arınmış) görünür olup iman sadra (göğse,
kalbe) yerleşince, hakiki iman teşekkül edince tevhidin kemali (Büyüklüğü) de
görünür olur.
3.
İlahi
tevhid: Cenab-ı Hakkın Vahidiyyet (Bir
olma, tek olma) sırrının bütün incelik ve özellikleriyle bilinmesidir ki Habibi
(Sevgili) ile azın azı seçilmişlere mahsustur.
Burada (İşaretten başka
ifade, sükûttan başka işaret yoktur)
denilmiştir.
Yaranılan kişi ve eserleri:
(Şefik CAN, Mevlana kitabı
alıntı.(Nur içinde yatsın)
Doç.Dr. Fikret Karaman. D.İ
B. Dini kavramlar Sözlüğü alıntı.
*
RAVLİ