(Mevlâna hazretleri hilekarları anlatıyor)
(Düzenci (Hile yapan), lafazan (Geveze), alaycı (Herşeyi küçümseyen), pek hilebaz (Aldatmak ve yanıltmak için oyun yapmak).
8840. Tutar, bir yana atar kendini, öylesine bir hasta görünür ki görsen, bir
yıldır sıtma çekiyor, erimiş-gitmiş dersin.
Bu da bir düzendir (Dolaptır, hiledir);
Bir yoksul görsün de onu hasta sansın, ona acısın diyedir.
Herkese, benim filan yerde filan adamla şu kadar gümüşüm, bir hayli altınım var (Yem gösterme);
Bu hastalık yüzünden bana kim bir yardımda bulunursa karşılık olarak yüz
katını vereceğim der.
Bu yolla da rehin olarak (Aslı olmayan paradan), borç olarak ister-istemez birçok başı tıraş eder (Uzun uzun ve gereksiz konuşarak düşünceyi karıştırıp dikkati etkisizleştirir );
Birçok kişiyi dolandırır (Yalan dolanla kandırarak, aldatarak birinin parasını ya da malını alıp kendisine mal eder).
Borç veren işi anlayınca başına topraklar serper (Ölü gibi çaresiz kalarak pişman olur);
Bu insafsızın (Acıma ve adalet duygusunu yitirmiş olan, duyuncu bulunmayan, acımasız davranan) yüzünden yaka yırtar (Kötü etkisinden kendini kurtaramaz).
Tutmayı kurdular mı, yeşiller giyinir;
Kimseyi incitmez, iyi huylu, tertemiz bir sufi (Allah'ın emirlerini yapan, yasaklarından çekinen) görünür.
Bir dili vardır, yüz arşın (6800 cm) uzun (Çok sözler söyleyen düşünmeyi engelleyen kimse);
Görünüşte şeker mi şeker (Çok cana yakın, güzel ve sevimli).,
Fakat açtığı yaraya bakarsan görürsün ki o ağız, yılanlarla (Kendini gizleyerek zarar vermekten, kötülük etmekten, üzmekten hoşlanan, kötülük yaparken kurnaz davranan) dolu bir kuyuymuş (İçinden kolayca çıkılamayan durummuş).
Zevklendi de (Keyiflenmeye başladı da) söze Iatifeye (Güldürmek, eğlendirmek için sözlere) başladı mı, şekerler (İncitmeyen, gönül alıcı sözler) gibi sözleri, baldır (Kuşkuya yer bırakmayacak şekilde), şekerdir sanki.
Tümden sevgidir (Yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönelten içsel duygu) , tümden kerem (Bağış olarak verme, bağışlama);
Yerlere döşenir (Kendini hiçe sayıp, dinleyiceleri önemser), aşık (Sevgiyle bağlar) eder seni.,
Gönlün (Kalbinde oluşan uygular) coşar (Duygu ve düşünceleri güçlü bir tepki ile dışarı vurur), sabrın-kararın kalmaz (Kendini kontrol edemez duruma gelirsin).
***
DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
***
Neler öğrendik.
Hilebazlar kendine acısınlar diye kendini yere atıp titrediğini, ağzından köpükler çıkarıp hasta gösterip temiz insanları kandırdıklarını öğrendik.
Hilebaz kendisinin çok zengin olduğunu ancak şu anda ihtiyacını karşılayacak durumda olmadığını, alacağının çok olduğunu, kendisine yardım edene yardımından daha çoğunu vereceğini söyleyerek kandırdığını öğrendik.
Hilebaz hedeflediği kişinin kafasını karıştırarak sakin düşünüp karar vermesini engellediğini öğrendik.
Hilebaza parasını veya malını kaptıranın hayatı boyunca aptal yerine konmanın kötü etkisinden kendini kurtaramadığını öğrendik.
Hilebazın ağzında söyleyeceği sevgi ve övgü dolu sözlerin çok olduğunu, hedeflediği kişinin zayıf yararlanacağı tarafını bulana kadar söze devam ettiğini, övgü ve güzel sözlerle gevşettiğini, istediğini aldıktan sonra da ne aptalmış diyerek alay ettiğini öğrendik.
*
İşte böyle yaren;
Hilekar kişinin hedeflediği kişiye gerçek maksadını bildirmeden sevgi ve övgü dolu sözlerle kişiyi coşturup kendisini kontrol edemez duruma getireceğini öğrendik, anladık. getireceğini
*
RAVLİ
