Her kira baş ed mizac-ü tab-ı süst
O nehahed hiç kesra tendürüst
(Hazreti
Mevlana, Mesnevi 5.inci cilt 1172 inci beyit açıklaması)
“
Mizaç (Kişiliği) ve tabiatı (Değerleri) bozuk hasta olan kişi, kimsenin vücudu
sıhhatte olmasını istemez.”
Akıllılar,
fazıl (Üstün olma) ve hünerle (Ustalık, bilgililik, gösterişli iş yapma)
meşguldürler.
Âşıkların
divaneliğinden (Sıra dışı davranışlarından) ve âşıkane
hallerinden habersizlerdir.
Akıllılar,
dedi-kodu ilmiyle mübahase (Konu edip konuşmak)
ederler.
Âşıklar
ise zevk, şevk, vecd-ü hal (Kendini kaybedercesine
ilahi aşka dalma) içinde yaşarlar.
Akıl,
izzet (Büyüklük, yücelik, ululuk), devlet (Büyüklük) ve iftihar (Övünç,
kıvanç) ister.
Aşk
ise varlığı parçalamak (Yok etmek) ister.
Akıl
ilimlerindeki meseleleri (Konuları) bellemek (Ezberlemek) ister.
Aşk,
merasim ve tavırları (Gösterişleri) ateşlendirip
yakar (Yok eder).
Akıl,
dedikodu da söyleyendir.
Aşk,
tefekkür (Düşünüş) içinde susandır ve Allah
sarhoşudur.
*
Neler
öğrendik:
1. İnsanın dışsal güçlerin buyruğunda olduğundan doğru
kişilik kazanmasının, insan olmanın bilincine varması için öncelikle özgür
olması gerektiğini öğrendik.
2. Kişilikli insanın özgür olduğunu, kendi gücüne göre
davranışlarda ve üretimde bulunacağını öğrendik.
3. Kişilikli insanın kendi istediklerini, duyduklarını ve
düşündüklerini başkasından ayırt edebilen ve eylemini gerçekleştirebilen
olduğunu öğrendik.
4. Kişilikli insanın tutarlı olduğunu, tüm davranış
biçiminde anlam birliği olduğunu öğrendik.
5. Kişilikli olanın sorumluluk taşıdığını, tüm davranışları arasındaki anlam birliğini
duyar ve denetler, eleştirir olduğunu öğrendik.
6. Kişilikli insan bağımsızdır, kendisini, kendi
bedeninden bile ayrı olarak duyacağını öğrendik.
7. Kişiliği oluşturan etkenlerin başında insanın doğuştan
gelen yaradılışı (Mizacı) geldiğini, soya çekimin ruhsal tutumu belirlediğini
öğrendik.
8. Kişiliğin
eğitim ve deneylerin belirli evreler içinde bütünleşmesi sonucu oluşan bir
süreç olduğunu öğrendik.
9. Kişiliğin bireysel farklılığa dayanan duyguların,
düşüncelerin, becerilerin, yeteneklerin, alışkanlıkların oluşturduğu işlevsel
bir bütünlük olduğunu öğrendik.
*
İşte
böyle yaren,
Hastalıklı
bir kişiliğe sahip olanın huzursuz, tedirgin, sabırsız ve sonuçlara önem
vermeyen, kısa vadeli düşünen, o anda dediğinin doğru kabul edilmesini ve
istediğinin hemen gerçekleşmesini isteyen olduğunu öğrendik, anladık.
Akıl
önemlidir fakat kişiliksiz bir aklın insanı felakete götüreceğini bilmemiz
gerekmektedir.
Aklın
işlevini doğru ve beğenilir ve iyi sonuçlar veren, üretici olan bir konumda
olması için özgür olmasının, bir yere bağlı olmamasının önemli olduğunu
öğrendik, anladık.
Karma
karışık hastalıklı bağlardan kurtularak bir tek Allah’a bağlanmamız ve onun
bağışladığı özgürlüğe kavuşmamız, verdiği beğenilen ve ebedi sahip olacağımız
kişiliğe sahip olmamız gerektiğini öğrendik, anladık.
Allah’a
bağlanma yolunu kendi kendimize başaramayacağımız kadar ince, nazik ve zorlu
olduğundan Allah dostlarından yardım almamız muhakkak gerekli ve önemli
olduğunu öğrendik, anladık.
*
RAVLİ
