DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 2340 İNCİ BEYİT

(Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)
 
2340. Dün gece nerde olursan ol, bugün şunu biliyorum ki La havle mescidi de (Bir sıkıntı, bir bela oluştuğunda sabrın tükendiğini göstermek için secde edilerek Allah’a söyleme yerinde) gönlüm (Kalpte oluşan duyguların kaynağı) gibi gamlarla yıkılır-gider.
 
Dün gece ta seher çağınadek (Güneş doğmadan önceki zaman) feryatlar ederek dönmüş-dolaşmıştım;
Sabah oldu, tanyeri ağardı da gözümü bile yummadım.
 
Sen bir ışığın gölgesisin (Işıktan yanmaktan koruyan kişisin);
Biz de bütün dünyada senin gölgeniz..
Işığın gölgeden ayrıldığını kim görmüştür ki?
 
Gölge, kimi ışığın yanında olur;
Kimi onda yok olur-gider..
Yanı başındaysa onunla bir sıradadır, onda yok olmuşsa buluşmuştur onunla, kavuşmuştur ona.

 
Eriyip yok olunca Tanrı ışığı, onu alsın da Tanrı’ya çeksin diye gölge, şaşılacak kadar sıkı yapışmıştır, ışığa istek elini (Eğilim, arzu)  adam-akıllı atmıştır (Gereğinden çok, iyice, bir güzel, bir temizce bırakmıştır).
 
Gölgeyle ışığın ayrılığını, birbirine katılmasını boyuna anlatsam;
Sen de bana bir kat daha yardım etsen bitmez de bitmez, tükenmez de tükenmez.
 
Işık, sebebi yaratandır, ne kadar sebep varsa hepsi de onun gölgesidir.. Tanrı, sebepsizliği, herşeye sebep etmiştir.
 
Sebebi yaratanla sebep, birbirinin aynısıdır kim ayna gibi değilse aynayı göremez.
 
Birdenbire esip geçen yel, uykumu darmadağan etti, yok etti-gitti... ılıklığı, geçen zamanın güzelliğini hatırlattı bana.
 
A bakışları canımı amaç eden ceylan, a sözleri gönlüme yücelikler veren Ay (Şems Hazretleri).
 
Özleyişlere saldı beni, zevklere verdi bana;
Buldu beni de güldürdü, sevindirdi.,
Yok-yoksul etti o cömertlikler, o yücelikler sahibi beni, derken şükürler ettirdi bana.
                        ***
DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN 
Hazırlayan: Abdulbaki GÖLPINARLI
KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                        ***
Neler öğrendik;
1.    Mevlana Hazretleri duaların kabul edildiği seher vaktinde secdeye kapanıp sabretmede (Olacak veya gelecek bir şeyi telaş göstermeden beklemede) zorlandığını, Allah’arz ettiğini, Allah’tan yardım istediğini öğrendik.
2.    Gölge ışıkla beraber olduğunu, bşrbirinden ayrı olmadığını öğrendik.
3.    Gölgenin ışığın yanında olduğunu, kimi zaman ışıkta yok olduğunu, bu yok oluşun buluşma ve kavuşma olduğunu öğrendik.
4.    Gölge ışığa yapışarak ışığı Tanrı ışığı yanına çektiği zaman onunla Tanrı’ya gideceğini öğrendik.
5.    Işığı Şems Hazretleri gölgeyi de Mevlana Hazretleri olarak düşünürsek bunların birbirinden ayrılması veya kavuşma durumlarını anlatılacak çok düşünce ortaya çıkacağını öğrendik.
6.    Tanrı’nın sebep dediğimiz bir şeyin olmasını ve belli bir halde bulunmasını yol açması için sebepsizliği sebep ettiğini öğrendik.
7.    Sebebi yaratanla sebebin birbirinin aynısı olduğunu, ışığı yansıtma özelliği olmayan kişinin bu gerçeği göremeyeceğini öğrendik.
8.    Birdenbire esen rüzgâr kendisini göstermese de etki yönünden varlığını belli ettiğini öğrendik.
9.    Şems Hazretleri bakışıyla Mevlana Hazretlerinin kalbinde oluşan duygularına yücelikler verdiğini öğrendik.
                            *
İşte böyle yaren;
Şems Hazretleri ile Mevlana Hazretlerinin ışık gölge gibi birbirlerine bağlı olmasını Mevlana Hazretlerini sevindirdiğini, zevk verdiğini, kendisine muhtaç ettiğini, cömertlikler ve yücelikler sahibi ettiğini, bu durumdan, yapılan iyilikten duyulan hoşnutluğu dile getirdiğini öğrendik, anladık
                         *
RAVLİ