DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 2590 İNCİ BEYİT

(Mevlana hazretleri gönlü anlatıyor)
 
2590. Yazıklar olsun, eşeğim (Kaba, düşüncesiz) gitti elden;
Ansızın öldü eşeğim, .
Ama şükürler olsun ki eşeğin tersi (Pisliği) de uzaklaştı kapımdan.
 
Eşeklerin ölümü güç bir şey, fakat bana uğurlu geldi.,
Çünkü eşek uzaklaştı mı, İsa gelir, kucaklar beni.
 
Saman kalburunun peşinde ne kadar ömür harcadım;
Arık (Zayıf, cılız) eşeğim için ne kadar arıklaştım (Zayıfladım), eğrildim (Kocadım)...
 
Eşeğin bana yaptığını yırtıcı kurt yapamaz;
Onun derdiyle, onun gamıyle (Uğraşırken) ne kadar
Tanrı hakkı kaldı boynumda (Yapmam gereken Tanrı'ya ait işlerden geri kaldım).
 
Acılığım, hamlığım, horluğum, kötüye çıkmış adım-sanım, gönül kanı içişim...
Bunların yüzünden toprak başıma benim (Öleyim).
 
Benim hırsızım, beni ayırt edenim...
Beni yaratanım lütfeder (Büyüklüğünün, asaletinin gereği iyiliği, yardımı), görür beni;
Görüşünle mumu söndürürsün (Mumun ışığından daha aydın olunca mumun ışığı görünmez) de göz verirsin, görüş ihsan (Bir olay, varlık veya düşünce üzerinde fikir verirsin, yargı oluşturur aydınlatırsın)  edersin sen.
 
Cefa etmeye (Yasaya veya vicdana aykırı olarak kötü duruma, eziyete uğratmaya) kastın (Amacın, isteğin, maksadın) yok ama bir de gönlüme cefa etmeyi (Kalpte oluşan duyguların kaynağına) kurdun mu, vay gönlüme, vay gönlüme ...
Ah gönlüme, eyvah gönlüme.
 
Bana kestettin mi (Amaçladın mı) düşmanım sevinir...
Sonra da bu yüzden ya senin gönlün yaralanır, ya benim gönlüm.
 
Şaşırmış-kalmış, delirmiş-gitmiş gönlüm (Kalpte oluşan duyguların kaynağı)...
Kanlarla dopdolu bir ev benim gönlüm.
 
Noolur, bir seyretmek için zahmet çeksen de geliversen gönlüme.
Şekerler yemiş gönlüm (Kalbimde oluşan duygularımın kaynağı tatlılaşmışken);
Kemerler kuşanmış (Hizmet etmeye hazır) gönlüm...
Seher çağlarında (Sabahın güneş doğmadan önceki zaman) her yana gitmiş benim gönlüm.
                             ***
DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN
HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI
KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                            ***
Neler öğrendik;
1. Kaba düşüncesiz yakın kişinin ölümüne üzüntü duyulsa da pisliğini temizlemekten, kokusunu çekmekten kurtulunacağını, Allah dostunun yakına geleceğini öğrendik.
2. Kaba ve düşüncesiz kişi için harcanan zaman ve emeğin insanın belini bükeceğini, onun saldırgan tutumunun vahşi hayvanlarda bile olmadığını, kaybettirdiği zamanın Allah hakkı için yapılacak hizmetlerden geri bıraktığını öğrendik.
3. Acılığımızın, hamlığımızın, horluğumuzun, kötüye çıkmış adımızın kendi kendimizi cezalandırmak olduğunu öğrendik.
4. Allah acır da büyüklüğünün , asaletinin gereği iyilik ve yardım ederse göz ve görüş bağışlayacağını, bakınca benzerlerinden ayırma ve değerlendirme özelliği kazandıracağını öğrendik.
                           *
İşte böyle yaren;
Allah yok etme, ezme, perişan etme, mahvetme istediği zaman derin üzüntü veya acı, sıkıntı içinde kalacağımızı öğrendik, anladık.
                           *
RAVLİ