DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7550 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7550. A canım benim, a gönlüm (Kalbimde oluşan duygularımın kaynağı) benim, kalk, yürü (Harekete geç).,

Padişahlar padişahıyla seyre-seyrana (Gezintiye) çık;

Hiç kaz (Perde ayaklı, suda ve karada yaşayan kuş), gemi arar mı?

Can (Sevimli, hoş görünen) olmuşsun sen, bırak şu yeri.

Dolun-Ay doğdu başımıza, ulaşma geldi-ulaştı bize.,

A yiğidim, bunun için adaklar adamıştık (Bir dileğin gerçekleşmesi amacıyla kurban kesip yoksullara dağıtmak veya kutsal olduğuna inanılan bir güce niyette bulunmak) hani;

Uygun düştü de kavuştuk o dolun-Ay'a.

A çalgı yurdu, neşe yeri, ne de latifsin (Yumuşak, hoş, incebir güzelliği olan);

A sarhoşların başı ne de güzelsin;

On yiyorsun da bir bile vermiyorsun;

Arkadaşlığın şartı bu mu?

Her akşam, her sabah aşk, şarap (Tanrı şarabı) sunar da sarhoş eder bizi.,

Hüzün (Üzgünlük), keder (Acı sıkıntı, ıstırap), ümidini kesti bizden, sabaha eş oldu-gitti.

Yeter, sözü bırak artık;

Padişahın doğanısın (Avcı kuşusun), havalara uç;

A doğan (Leşe konmayan kuş), tekrar yürü o padişaha;

Padişahına karşı ahdinde (Verdiğin sözde) dur.

Ayrılık yamandı (Üstünde kaldı, yük oldu, yükletildi) size;

Geri gelin artık, kutlu (Uğurlu) ulaşmayı dileyin...

Ulaşıp kavuşmak, nekeslikten (Cimrilikten) çekinir:

Nekes (Cimri) olmayın, cömertlikte bulunun.

A şarap (Tanrı şarabı) sunan, doldur şarapla (Helal olan Tanrı şarabıyla) tasımı.,

Şarap içme nöbeti geldi mi dayanamam ben.

Ardını-arasını kesmeden sun tası.,

Ayrıldım da kendime geldim mi yasa (Üzüntüye, acıya, mateme) batmak çağı gelir-çatar.

Ölümsüzlük kadehiyle boyuna sun;

Ayıklık zamanında binlerce vesvese (Yanlış ve yersiz düşünce) gelir adama.

Neşelen de Allah aşkına başını böylece bir salla;

Başımı kıpkızıl şarap kadehi haline (İçine alanı sarhoş eden bir hale) sok.

                                ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                                ***

Neler öğrendik;

1. Canımızı, gönlümüzü harekete geçirip Allah dostlarının padişahı Şems Hazretleri ile gezintiye çıkmak gerektiğini öğrendik.

2. İç dünyamızda karanlıkta kalmışları aydınlatıp gösteren, gördüğümüz halde değerini bilemediklerimizi bize gösterip aydınlatan büyüğümüzün yanımıza geldiğini, kavuştuğumuzun sevincine ve bilincine varmamız gerektiğini öğrendik.

3. Mevlana Hazretlerinin Şems Hazretlerinden daha çok yararlanmak, bizlerin yararlanmasını sağlamak istediğini öğrendik.

4. Şems Hazretlerinin varlığının aşıkları sarhoş ettiğini, üzüntüden, acıdan, sıkıntıdan kurtardığını öğrendik.

5. Doğan kuşu huylu kişilerin Allah dostu padişaha doğru gitmelerinin gerektiğini öğrendik.

6. Cömertlikte bulunarak Allah dostu Şems Hazretleri ile buluşmayı dilemek gerektiğini öğrendik.

7. Helal şarap olan Allah sırlarını sunulmasını, dinleyerek, duyarak sarhoş olmamız, kendimizden geçmemiz gerektiğini öğrendik.

8. Allah sözleriyle kişinin uygunluktan olgunluğa, olgunluktan aklının hayvani aklın tesirinden tamamen temizlenmesine kadar Tanrı şarabından içmesi gerektiğini öğrendik.

                            *

İşte böyle yaren;

Ölümsüzlüğe ulaştıracak sarhoşlukla yanlış ve yersiz düşüncelerden kurtulup neşelenmemiz, dünya ayıklığından kurtulmamız gerektiğini öğrendik.

                             *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7540 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7540. Kimin yükü açılmışsa (Üzerime almak zorunda kaldığı ağır görevi görünür olunca) sermaye (Gereken birikimi sağlamak) peşine düşer-gider;

Seninse sermayen (Varlığın, servetin) yok;

Ama gene de önünü (Cinsel organını) kaşır-durursun.

Yeter, sus, çok söyleme;

Yüzünü (Yönelmeni) ona (Allah'a Allah dostuna) tut, ona..

Müşteri (Alıcı) dedi o sana;

Sarımsak (Kötü iş yapan) pek çok;

Bırak, satın alma sarımsağı (Kötü iş yapıp sonucundan korkmayı bırak).

Bunca güzellikle benim yükümdür, ağırlığımdır o ;

Hoca, tümden akılsın (Akla öğüt verensin)-fikirsin (Düşüncesin) ama gene de onun (Allah dostunun) yanından geçerken ayağını iyi bas ki sürçüp (Yanlış adım atıp dengeni yitirme) sendelemeyesin (Dengeni bozarak düşecek duruma gelme).

Kalbimin sahibi söz söyledi bana, köpeğimin (Çok iyi koku alan, sadık, bekçilik ve avcılık edenin) derisini temizledi;

Gönlümün (Kalpte oluşan duyguların kaynağının) ışığını güldürdü;

Rabbim bir şerbet sundu da sarhoş etti beni.

Kapalı kapıdan incinir de cilvelenmeye, nazlanmaya koyulursun; 

Nazlanma, cilveyi bırak, başını eğ, zati (Zaten) definenin (Değerlerin) içindesin sen.

İşim-gücüm, sevgime göre arındı (Temizlendi, katışıksız duruma geldi);

Bereketlerim (Bolluğum, gürlüğüm) ziyan (Zarar) kesildi bana...

Yaşayışım da sensin, zulmüm de senden;

Yaşayışım, yaşadıkça da uzadı-gitti.

Cansın, gönülsün (Kalpte oluşan duyguların kaynağısın) sen, gönlüsün-cansın (Güç, dirilik verensin);

Görenlere fitnesin (Karışıklık, kargaşa çıkaransın).,

Gözleri kamaştı mı gönül (Kalpte oluşan duyguların kaynağına gitme) yolunu açarsın onlara sen.

Ömrüne ömürler katılsın, tecellin (Belirmen, görünmen, ortaya çıkman) arttıkça artsın.,

Geceleyin ne vaktedek (Ne zamana kadar) uyuyacaksın?

Uyan, gün ışıdı, sabah oldu.

Gönül (Kalpte oluşan duyguların kaynağının bulunduğu yer olan) evine iki kapı aç:

Cana doğru kılavuzluk et ;

Yaşayış denizini (Uçsuz bucaksız ömür, hayat) istemedesin;

A taş yürekli, yürü, incilik (Şekil değiştirmeyen değerlerden söz) et.

A benim dayancım, güzelliğim sensin;

Kılavuzum (Yol gösterenim, bilgi aktaranım) da sensin, cilvem (Hoşa gitmek için yaptığım davranış) de sen.,

Kederimden (Acımdan, üzüntümden, derdimden, sıkıntımdan, ıstırabımdan, tasamdan) usanıp (Tekrarlanmasından, uzun sürmesinden dolayısıyla bir şeyden hoşlanmaz veya sıkılır duruma gelir) da beni bırakıveresin;

Doğru olur mu, umulur mu (Sanılır mı, tahmin edilir mi) bu?

                                ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                                ***

Neler öğrendik;

1. Kişi Allah'ın verdiği bu dünyadaki görevini anlayınca gerekli birikimleri sağlayarak görevini yapmaya başlayacağını, bu durumu önemsemeyenin kendi vücudundan zevk alma yoluna gideceğini öğrendik.

2. Kişi ne yapacağını bilemez durumda ise Allah'a ve Allah dostlarına yönelmesi, hiç iş yapmamaktan ve kötü iş yapmaktan kendisini kurtarması gerektiğini öğrendik.

3. Mevlana Hazretlerinin görevinin güzellikleri göstermek, isteklileri heveslendirmek, hafif insan olmaktan kurtarmak olduğunu öğrendik.

4. Din hizmetleri ile uğraşan hocaların akla öğüt verdiğini, düşüncelerini halka anlattıklarını, bunların üstünde olan Mevlana Hazretlerinin çok daha güzel ve güzellikleri gösterdiğini, hocaların bu duruma dikkat etmezlerse tökezleyeceklerini öğrendik.

5. Mevlana Hazretleri kalbinin sahibinin sözünü söyleyerek yakınlarını temizlediğini, kalbinde oluşan duygularının kaynağının ışığı ile ışığı gördüğünü, Allah'ın ikramı ile manevi sarhoşluğa ulaştığını öğrendik.

6. İnsanın değerlerin içinde dünyada var olduğunu, değişik duygusal davranışlarla bu değerleri yok saymamak gerektiğini öğrendik.

7. Mevlana Hazretleri işini gücünü sevgiyle temizleyip katışıksız duruma getirdiğini, yaşayışını aşka adamasıyla ölümsüzleştiğini öğrendik.

8. Aşkın Allah'ın isimlerinden önde geleni olduğunu, aşkla gönlün dirilik kazandığını, aşkın gönül yolunu açtığını öğrendik.

9. Gerçekleri anlar, kavrar duruma gelmemiz, bilgisizlikten kurtulmamız, uyanmamız gerektiğini öğrendik.

10. Aşkın işlerlik kazandırdığı gönlümüze iki kapı açmamız, birinci kapı ile canımıza doğru yol açılacak kapıyı açmamız ve ikinci olarak şekil değiştirmeyen, tüm zamanlarda geçerli Allah dostlarının sözlerine kapı açmamız gerektiğini öğrendik.

11. Şems Hazretlerinin aşkın vücut bulduğu kişi olduğunu, yol gösterici, sırlar veren kılavuz olduğunu öğrendik.

                         *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri başına ne gelirse gelsin aşkın bağlılığından kurtulmak istemediğini öğrendik, anladık.

                          *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7530 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7530. Dostun huyu (Yaradılış ve ruh özelliklerinin bütünü) can saçmak (Sevgiyi, sevimliliği, hoş görmeyi, bağlanmayı yaymak) olmasaydı ne aşıklık (Aşırı sevgi ve bağlılık duyan) olurdu, ne can bağışlamak (Öldürülmesi gerekirken yaşam vermek olurdu).

Dünya denen kumar (Olumlu sonuçlanması şüpheli olan bir işe bile bile girişmek) yurdunda güzel bir kumarbazsın (Sürekli kumar oynayansın);

Adamakıllı da (Gereğinden çok, iyice, bir güzel, bir temiz) kâr etmişsin (Yarar, fayda sağlamışsın);

Bari bize de bir hırka (Hediye olarak giysi) ver.

Seni kucaklamak için boyuna kollarımı açıyorum ama o denizin kıyısını kimsecikler görmemiştir ki.

Ben susayım da o güzel huylu Ay (Şems Hazretleri) söylesin.,

Dağ bile onun hilminden (Tabiatında olan yavaşlıktan, yumuşaklıktan) oturamaklı (Yerinde sağlam duran) bir hale gelmiştir.

A gül bahçesinin güzeli, ne vaktedek (Ne zamana kadar) beni incitip duracaksın?

Bir yoksul ekinciyim ben ;

Sensin bana köy ağalığını (Sözü geçen, varlıklı kimse) veren.

Niceye bir (Ne kadar) aldatacaksın beni?

Ne yaparsan da yaraşıyor sana hani.,

Ne vaktedek (Ne zamana kadar) gönüle (Kalpte oluşan duyguların kaynağına) hileyi-düzeni (Aldatmayı, yanıltmayı oyun haline getirip) öğretip duracaksın?

Öğretiyorsun ama tutar da sen ona bir düzen (Hile) edersen kırılır, düşer-gider;

Ne düzeni (Yöntemi, ilkesi, uyumu, sistemi) fayda verir, ne birşeyi.

Beni gönlü saf (Kalbimde oluşan duygularımın kaynağını katışıksız) bir hale getir, sür-götür yokluğa (İhtiyaçsızlık âlemine) da yokluğun lütfuyla (İyiliğiyle, yardımıyla) şu genişlikten de kurtulayım, şu daralıp ağlamaktan da.

Kim ağlarsa (Üzüntü, acı, sevinç, pişmanlık etkisiyle gözyaşı dökerse) gerçekten gömülü defineyi (Gömülerek saklanmış değerli şeyleri) görmüştür o;

Fakat kim de gülerse (Mutlu, sevinçli, hoşça zaman geçirirse), herşeyi örten Tanrı perdelerinin ardındadır o.

Uzak bir yoldan gelmişim, kötülüklere uğramış da ulaşmışım;

Daha yükümü (Üzerime almak zorunda kaldığım ağır görevi) bile açmamışım (Bu konu ile konuşmamışım);

Bari şu gizli haberi sen duy.

                            ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                            ***

Neler öğrendik;

1. Allah dostu sevgilinin yaradılışı itibarıyla güzel ruh özelliklerine sahip olduğunu, sevgiyi, sevimliliği, hoş görmeyi, anlayışı, sevilene bağlanmayı özendirdiğini, yaydığını, yok edilmesi gereken kişilere bu yolu gösterip yardım edip yaşam sağladığını öğrendik.

2. Dünya Hayatının şüpheli sonuçlarla iş yapmak olduğunu, bu yaşamı böyle görenlerin güzel, temiz kazançlı çıkacaklarını, bunu kendilerine öğreten Allah dostlarına hediye vermeleri gerektiğini öğrendik.

3. Söz denizinin çok geniş olduğunu söyleyen Mevlana Hazretleri sözü Şems Hazretlerine bıraktığını, onun söylemesini istediğini, sağlam sözler söylemesini arzuladığını öğrendik.

4. Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerinin bağışlarıyla iyi duruma geldiğini, kendisini özlediğini, kendisini göstermemek için aldatmamasını istediğini öğrendik.

5. Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerinin öğretisini katışıksız, hilesiz, oyunsuz öğrenmek istediğini, kendisine iyilik yapmasını beklediğini öğrendik.

6. Kişinin değerinin büyüklüğünü görenin buna ulaşmak için ağlayacağını, üzüleceğini öğrendik.

7. Gülen, mutlu, sevinçli, hoşça yaşayan kişinin Tanrı perdesinin arkasında geçen kişi olduğunu öğrendik.

                        *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri zahmetli bir yoldan bu yere ve zamana kadar geldiğini, üzerine almak zorunda kaldığı ağır görevleri henüz ortaya koymadığını öğrendik, anladık.

                        *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7520 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7520. Söz ağzımda kaldı;

Gönlümse (Kalpte oluşan duygularının kaynağı) dostların bulunduğu yere, uzak bir ülkeye gittti.

Ah, bir güzelin bakışları gönlümü (Kalbimde oluşan duyguların kaynağını) aldı-gitti.

Koskoca bir aslan geldi;

Bir de arık (Zayıf, cılız) av.

Hiçbir gönül yoktu ki onda gam (Üzüntü) olmasın;

Hem de senin gibi bir sevgilinin, senin gibi gönüller alan bir dostun gamı.

Bu aşk yüzünden gözyaşları aktıkça aktı.,

Güzelim bir padişah, bu da hoş bir ihsan (İyilik, iyi davranma).

O güzel, toza-toprağa benziyen yalvarışa batmasın diye göz, boyuna, birteviye (Tekdüze) sular saçar-durur.

Şeker madeni, o dudaklardır;

Yaşadıkça yaşasınlar, yaşasınlar da dünyada ne bir gamlı kalsın, ne bir koruk sıkan.

İşte şimdicek Kadir Gecesi (Çok aydan daha yararı olan gece) ;

Gece yolcularına acıdı da dolun-Ay doğdu, onları yıldız saymaktan kurtardı.

Onun Ay yüzü yokken can, gökyüzü gibi alt-üsttü;

Susuz kalan balığın rahata huzura kavuştuğunu kim görmüştür?

Zati (Zaten) sen akla benzersin, bu dünyasa (Dünya ise) tümden bedendir;

Akılsız (Aklı, gerçeği görüp ona göre davranmayan, anlayışı kıt) beden, hiçbir iş görebilir mi?

Şu yeryüzünde, şu zemanede (İçinde bulunan zamanda, dönemde) yeni elbiseler giyin.,

Diken bile senin gibi bir kerem (Soyluluk, ululuk, büyüklük) sahibinin kapısında gül elbisesine büründü.

                           ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                             ***

Neler öğrendik;

1. Mevlana Hazretlerinin söyleyeceği sözden önce kalpte oluşan duygularının kaynağını Allah dostlarının olduğu yere gönderdiğini öğrendik.

2. Kendisine Allah dostlarının topluluğundan Şems Hazretlerinin geldiğini, kendisini çok zayıf görüp üzüldüğünü öğrendik.

3. Her gönül sahibinin sevgiliyi görme isteği ile kalbinde oluşan duyguları yüzünden üzüntülü olunacağını öğrendik.

4. Allah dostu sevgiliye aşık olanların her an onunla olmak isteyeceklerini, yokluğunda ağlayıp sızlayacaklarını öğrendik.

5. Allah dostu sevgili ile buluşmanın çok aydan daha yararlı Kadir gecesi faydalı olacağını öğrendik.

6. Allah dostu sevgili Şems Hazretlerinin akla benzediğini, akıl olmayınca vücudun iş göremeyeceğini öğrendik.

                               *

İşte böyle yaren;

Dünyada yaşarken güzel, kaliteli, doğru bilgi verecek doğruluğa ve hakikate götürecek, görmemizi sağlayacak, yönlendirecek Allah dostunu bulmamız, onu sevgili etmemiz gerektiğini öğrendik, anladık.

                                  *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7510 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7510. Dedi ki (Şems Hazretleri):

Gam yeme (Üzülme), bu güzelim (Sevilen) bahar varken bağın-bahçen sararıp solmaz, kupkuru kalmaz.

Yedi gök de benim ateşimden bir dumandır sanki;

Yedi kat yerse (Yer ise) yolumda bir tozdan ibaret (Meydana gelir).

Dünya tuzağını kuralı binlerce yüzyıllar geçti de hala ben av ümidindeyim; Fakat tuzağıma bir av bile düşmedi.

Şu zemane (İçinde bulunulan zaman, dönem), şu devran (Dünya), aşık, sarhoş bir halde kıyımıza geldi ama bizim ne kıyımızı bulabildi, ne kucağımızı.

Şu Ayla güneş, değirmen taşını döndüren iki öküze benzer, gündüz yayılır-otlar, gece tarla sürmeye tutsaktır.

Öküze (Aptal, anlayışsız biçimde olana) tapan eşek (Kaba, düşüncesiz insan) topluluğuna bak;

Gemsiz-yularsız (Yönlendirme almadan) yittiler (Yok olup, ortadan kalkıp kayboldular)-gittiler.

Yürü, o eşeklere (Kaba ve düşüncesiz insan topluluğuna) de ki:

Bırakın olmayacak maskaralığı (Şerefsizce, haysiyetsizce davranışı, rezaleti);

Tövbe edin de uçulacak yere varın.

Varın da her eşek (Kaba ve düşüncesiz kişi), Mesih’e (Hazreti İsa'ya) eş olsun;

Vahiy (Tanrı tarafından bildirileni) kabul eder, can verir bir hale gelsin.

Altıdan-beşten (Sayıdan) geçin de tanınmış, talihli kumarbaz (Olumlu sonuçlanması şüpheli olan bir işe bile-bile girişen) erleri görün.

Sözün özüne (Sözün saf, bozulmamış haline) vardık, daha ne diyeyim?

Gönlümü (Kalpte oluşan duygularımın kaynağını), sevgilinin özleyiş (Görmek için güçlü istek ateşinin) kıvılcımı yaktı-gitti.

                                    ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                                   ***

Neler öğrendik;

1. Mevlana Hazretleri Şems Hazretlerinden görev istediğini, Şems Hazretleri bu konuda üzülmemesi gerektiğini, yaşadığı zamanın bahar olduğunu, bir zarar gelmeyeceğini söylediğini öğrendik.

2. Şems Hazretlerinin dünya üzerinde çok etken olduğunu öğrendik.

3. Allah dostu sevgililerin dünyada yaşayan uygun insan avlamak için gözlemlediklerini öğrendik.

4. Kişilerin kendi çabalarıyla Allah dostu sevgililerin bulunduğu alanı bulamayacaklarını, ne de onlarla yakınlaşma sağlamayacaklarını öğrendik.

5. Kendini yönlendirecek Allah dostu bulamayanın kaba, düşüncesiz topluluğundan olacağını, yok olup gideceklerini öğrendik.

6. Kaba ve düşüncesiz insan topluluğundan kendini kurtararak, tövbe ederek boş bir kalbin saf anlayışıyla yücelere uçulacak yere, kişiye ulaşmak gerektiğini öğrendik.

7. Kaba düşüncesiz bir kişinin İsa peygamberle karşılaştırma ve eş tutulamayacağını öğrendik.

8. Allah'tan haber alıp ilahi bilgiden sırları tam manasıyla anlayıp muhafaza eden kişi olmak gerektiğini öğrendik.

9. Allah'tan gelen haberi dinlemeye uygun olmak, gerçekleri dinlemek için kulaklarımıza açmamız gerektiğini öğrendik.

                               *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretleri gibi sözün özüne, katışıksız haline varmamız, sahiplenmemiz ve bu sözü söyleyen Allah dostu sevgiliyi görme özlemi çekmemiz gerektiğini öğrendik, anladık.

                               *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7500 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7500. Dumanı (Bulanıklığı) bırak da karanlık gecede sevgilinin Ay yüzünü seyret, ışığa bak.

Yeter-yeter, attan in artık (Bulunduğun önemli görevi bırak) da eşsiz biniciliği (Benzeri olmayan yüksek bir yere ulaş da) o göstersin sana.

Tanrı esenlik (Sağlık, afiyet, sıhhat, selamet) versin:

Senin gibi dost yok ..

Sana kulluktan (Yoğun sevgiyle bağlanmaktan) daha güzel bir iş-güç de yok.

A gönül (Kalpte oluşan duyguların kaynağı), o benim mağara dostum (Peygamberimizle Ebu bekirin dostluğu gibi) dedin;

Fakat hiç böyle bir uçsuz-bucaksız deniz, bir mağaraya sığar mı?

Zati (Zaten) ona aşık (Aşırı sevgi ve bağlılık duyan, tutkun kimse) olan da yoktur;

Çünkü öyle bir gizlilik definesinin baş ucunda her erkek yılan, yatıp uyuyamaz.

Sevgilimiz (Sevgi ve bağlılık duyduğumuz Şems Hazretleri), hiçbir kucağa sığmaz (Başka birisinin amaçlarına alet olmaz);

Sığmaz ama gene de seni kucaklamak (Hoş görünmek) için varlık alemi, zerre-zerre kucağını açmıştır.

Sirke satanla koruk sıkan geçmesin-görünmesin diye o şeker kamışlığı geyri (Gayri-Başkası)-yetişti.

Bu yandan, ayrılık ırmağı akmada;

Bütün canlar (Mevleviler), onun suyundan buğu (Su buharı) gibi göklere ağmış (Yükselmiş).

Geçen gün sarhoşlukla ona dedim ki:

Artık benim işime bir karar ver.

O eşsiz Ay (Şems Hazretleri), benim gibi eşsiz iş isteyenin bu isteğine tatlı-tatlı bir güldü, utangaçlıktan yanakları yalındandı (Kızardı) da.

                                ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                              ***

Neler öğrendik;

1. Açık seçik görünmeyen, net olmayan, donuk, anlamsız, niteliği anlaşılmayan bakıştan kurtularak aradığımızı netleştirip aslanın avlayacağı ava kendini kilitlemesi gibi bakışımızı, arayışımızı keskinleştirmemiz gerektiğini öğrendik.

2. Bulunduğumuz konum ve durumdan vazgeçip sevgili olarak bildiğimiz Allah dostu Mevlana Hazretlerine kendimizi teslim edip onun göstereceği yere gitmemiz gerektiğini öğrendik.

3. Şems Hazretlerinden, Mevlana Hazretlerinden daha iyi sağlık, afiyet, sıhhat, selamet verecek kişi olmadığından bu büyüklerimize yoğun sevgiyle bağlanmamız gerektiğini öğrendik.

4. Şems Hazretleri ile Mevlana Hazretlerinin dostluğunun peygamber efendimizle Ebu Bekir Hazretlerinin dostluğu, arkadaşlığı gibi olduğunu öğrendik.

5. Şems Hazretlerine aşık olacak kişinin tutkun, erkek, yiğit olması, gönlüne sığdırması gerektiğini öğrendik.

6. Şems Hazretlerini kişilerin kavrayamayacağı kadar büyük olduğunu, hoş görünerek onun kucaklamasını dilememiz gerektiğini öğrendik.

7. Uygunsuz, yakışıksız kişilerin ağız tadını bozmasın diye tatlılık veren şeker kamışlığını yetiştiğini öğrendik.

8. Şems Hazretlerinin etkisi ile Mevlana Hazretlerinin öğretisinde olanların su buharı gibi zorluk çekmeden göklere yükseldiklerini öğrendik.

                    *

İşte böyle yaren;

Mevlana Hazretlerinin isteklerine Şems Hazretlerinin tatlı-tatlı güldüğünü, geri çevirmediğini öğrendik, anladık.

                    *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7490 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7490. Gülün dalı fesleğene dedi ki:

Neyin varsa yolumuza koy (İyi bir düzen sahibi olmak için aşkın düzenine sokulmasını sağla) .

Bülbüller, gül bahçesine, sizin tuzağınıza av biziz (Bülbüller gül bahçesinin tuzağına gönüllü olarak düştük) dediler.

Gül, Tanrı rahmetine yüz tuttu da bize, karakışı buyruk ıssı yapma (Soğukluğu emir gibi kabul etme) diye yalvardı.

Tanrı da der ki:

Sıkmadıkça (Baskı altına almayınca, zorlamadıkça) meyvenin suyunu elde edebilir misin hiç?

Kıştan gam yeme (Soğukluğundan üzüntü duyma), gamdan (Üzüntüden), yağmadan daralma (Zor kullanılarak senden alınmış olanlara üzülme);

İş başarmayı benim kapımdan (Mevlana Hazretlerinin nasıl başardığını) seyret.

Şükür (Tanrı'ya duyulan yaptığı iyiliğe karşı kendini borçlu saymayı dile getirmedikçe) de, övüş (İyiliklerini, üstünlüklerini söyleyerek değerini yüceltmek) de, artış (Çok temiz huylu olamak) da ağlayıp yalvarmadıkça yüz göstermez.

Sayılı ömrünü alırsam sayıya sığmaz ömür (Yaşam) bağışlarım sana.

Sana mahmurluk (Sersemlik) veren sarhoşluğunu alırsam mahmurluk vermeyen bir şarap (Tanrı şarabı) sunarım sana.

Güzeller, akıllı (Gerçeği iyi gören ve ona göre davranan, akil)-fikirli (Herhangi bir konu üzerinde düşüncesi olan, akıllı, düşünceli) olurlar.,

Niceye bir kağıda resim yapıp duracaksın?

Gündüzün (Her şeyin açık seçik görüldüğü zaman) yazısını okursan kağıdın yüzü, senin yüzünden kararır gider.

                                 ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                                ***

Neler öğrendik;

1. Yapısal güzelliğe ulaşmış olanın kendi bölgesinde yer almak isteyene bütün imkanlarını bu amaçla kullanmasını istediğini öğrendik.

2. Bülbüllerin gül bahçesinin güzelliğine hayranlığından kendi istekleri ile bu tuzağa düşmekten çekinmediklerini öğrendik.

3. Gülün Allah'ın rahmetine yönelerek varlık özelliğini belli ettiğini, duygudan, sevgiden yoksun, yakın ve içten olmayan durumdan kurtulmak için Allah'a sığındığını öğrendik.

4. Allah'ın adetinde elde edişlerde zorlanma, yorulma olduğunu, bu şekilde özde birleşilemeyeceğini öğrendik.

5. İyi bir amaç için yolda üzülecek durumlar yaşamaktan, harcamalar yapmaktan korkup çekinmemek gerektiğini, Mevlana Hazretlerinden elde edişin önemli olduğunu, harcamaların önemsiz olmasını öğrenmemiz, başarının önemini anlamamız gerektiğini öğrendik.

6. Artış isteyenin Allah'ın yaptığı iyiliğe karşı kendimizi borçlu sayıp dile getirmemiz, övmemiz, iyiliklerini ve üstünlüklerini, değerini yüceltmemiz, yalvarmamız gerektiğini öğrendik.

7. Mevlana Hazretleri kendisine aşkla bağlananların tüm ömrünü istediğini, karşılığında sayılara sığmayan ömür bağışladığını öğrendik.

8. Mevlana Hazretleri sersemliği üzerimizden alıp helal Tanrı şarabının sarhoşluğunu verdiğini öğrendik.

9. Güzel insan olanların gerçeği iyi gören ve ona göre davranan, herhangi bir konuda düşüncesi olan akıllı kişiler olduğunu, olmayanın şekillerle uğraştığını öğrendik.

                        *

İşte böyle yaren;

Sadece gündüz gördüğümüzü esas alırsak, kendini açıkça göstermeyen, gizlenen güzelleri görmeyiz, aramamız, olanlardan bitenlerden habersiz kalmamak gerektiğini öğrendik, anladık.

                       *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7480 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7480. Yeşillik de, süsen de, lale de, sümbül de ne ekersen onu biçersin diyor (Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün).

Goncalarla güller, dikenin çirkinliği görünmesin diye yarlıganma (Her suçu yok edip giden bağışlama) olarak belirdiler, açtılar.

Usul (Düzgün) boylu selvi (İnce ve uzun boylu) yüceldi (Büyük, ulu, yüksek, ulvi durumuna geldi);

Horluktan (Değersiz, önemsiz, aşağı yaşamdan) sonra yüceliğe (Eşsiz, benzersiz özellikler taşıyan duruma) kavuştu.

Gül bahçesine tümden can gelmede (Güç geldi);

Çünkü su, canlar veriyor.

Gül bahçesinin güzelliği su yüzünden artmada.,

Yardım, pek kutlu geldi.

Tez gelesin, kulağını kaşıyıp durmayasın (Kararsızlıktan kurtul) diye yaprak, meyveden haber getirmede.

Gövdesi arık (Zayıf, cılız, kuru, sıska) olduğundandır ki o güzelim üzüm, meyvelerin padişahıdır.

Gönül bağımız (Duygulal ilişki, sevgi bağı), niceye bir şehvet (Aşırı istek) kışında, bir kaleye kapatılıp mahpus kalacak?

Yolu gönülden (Kalpte oluşan duyguların kaynağında) ara, Ay yüzlüyü candan (İçtenlikle, istekle, ilgiyle, samimi olarak) ara;

Toprakta tozdan başka ne olabilir?

Kalk, yüzünü yıka (Görüşünü duyuşunu temizlemek için harekete başla);

Fakat gülün yüzünü güzelleştiren (Çok iyi, çok güzel) suyla yıka(Temizle) .

                               ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                                ***

Neler öğrendik;

1. Her neye değer veriyorsak onun esen rüzgârının çağrısını hissederek oraya gideceğimizi, o işi yapacağımızı, özü ne ise bunun karşılığını alacağımızı öğrendik.

2. Mevlana Hazretlerinin gül bahçesine davetini gül dalında dikenler var diye öz eleştiriden, çirkinliğin ortaya çıkmasından korkmamak lazım geldiğini, o güllerin dikenlerinin suçlarımızın yok edip bağışlanması için belirdiklerini bilmemiz gerektiğini öğrendik.

3. Değersizlikten, önemsizlikten, aşağı yaşamdan kurtularak yücelmek, yükselmek, büyük olmak için Mevlana Hazretlerinin öğretisinin içine girmek gerektiğini öğrendik.

4. Mevlana Hazretlerinin bahçesine her an güç geldiğini, güzelliklerin arttığını, yardım geldiğini öğrendik.

5. Yaprağı görenin meyvadan haber verildiğini bilmesi gerektiğini, kararsızlıktan kurtulup bu bahçeye katılmak gerektiğini öğrendik.

6. Mevlana Hazretlerinin görünümü zayıf, güçsüz, kuru olsa da ürünlerinin padişah olacak değerde olduklarını öğrendik.

7. Duygu ve düşüncelerimizi aşırı isteğe bağlarsak kendi kendimizi bir kaleye hapsedeceğimizi öğrendik.

                        *

İşte böyle yaren;

Kalpte oluşan duygularımızın kaynağından yüceler gidecek yolu, bu yolun güzelini aramamız, candan bir istekle bulana kadar aramamız, onun güzelliğini veren suyla yüzümüzü, gönlümüzü yıkamamız gerektiğini öğrendik, anladık.

                         *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7470 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7470. Senin azığın (Gereken yiyecek ve içecek şeyler) da benim, konağın da ben.,

Gönlünü (Kalbinde oluşan duyguların kaynağını) ben aldım senin;

Benden canını kurtarırsan Vallahi o candan hayır yok sana.

Evin şu mumu (Aydınlatma kaynağı) benim;

Şu tuzak da benim, şu yem de ben;

Fakat yemi saydıkça bu tuzaktan haberin yoktur senin.

Yaprak istedikçe meyvemizden uzaksın.,

Sen cilvelenip (Hoşa gitmek için yapılan davranış) işvelendikçe (Gönül çelmek için takındıkları hoş ve altatıcı tavır) bizim cilvemizden, bizim işvemizden uzaktasın sen.

Bizim kıyametimizde (Ölülerin dirilerek toplanacakları yer) her solukta yeniden bir diriliş (Canlanma, yeni bir atılımla güç kazanma) var;

Fakat şu adam kalabalığının bu dirilişten haberleri bile yok.

Canlar, Peygamber 'in sözüne göre gökyüzünün yücesindedir;

Bizim ümmetimizin canları (Mevleviler), yeşil kuşların gursaklarındadır (Yücelere uçan anka kuşunun ağzının içinden de daha içeridedirler).

Canlar (Mevleviler), bölük-bölük ordulardır;

İyileri genişliktedir, kötüleri darlıkta.

O yüzden gökyüzünü isterler;

Çünkü melek yaratılışındadır onlar;

İnsan kılığındaki meleğe bak da seyret onu.

Bedenin çevresinde dönüp dolaşan şu can, yeryüzünün çevresindeki göğe benzer..

Beden, donmuş-kalmıştır ama can yoldadır, yolculuktadır.

Madem (Değil mi) ki melekle beraber uçuyorsun;

Geç şu burçlardan da güneş gibi, Ay gibi tanyerinde doğ.

A benim canım, gül bahçesine gelesin diye bahar yelleri esiyor.

                             ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                              ***

Neler öğrendik;

1. Bizim gıdamızı alacağımız, konaklayacağımız, duygularımızın kaynağı olarak seçtiğimiz, Mevlana Hazretleri olduğunu, canımızı Mevlana Hazretlerinden kaçırırsak o candan iyilik gelişmeyeceğini öğrendik.

2. Evimizin aydınlığının Mevlana Hazretlerinin olduğunu, düştüğümüz tuazağın da Hazret tarafından kurulduğunu, başka birini veya olayı suçlamamak gerektiğini öğrendik.

3. Mevlana Hazretlerinin özünden verdiğini istemedikçe görüntü veya süslü sözlerle hoş ve aldatıcı davranışla uğraşanın Hazretten uzaklaşacağını öğrendik.

4. Mevlana Hazretleri ile her an ölüm ve yeniden diriliş olduğunu, kıyametin her an yaşandığını, öz eleştiriden kaçınılmadığını, hakikati olduğu gibi kabul etmekten rahatsızlık duyulmayacağını öğrendik.

5. Mevlevilerin görünmeden yücelere uçtuklarını öğrendik.

6. İyi Mevlevilerin ordu gibi savaşkan ve birlikte savaştıklarını, iyilerinin genişlikte, kötülerin elverişsiz olduklarını öğrendik.

7. Mevlevilerin gökyüzünü istediklerini, insan kılığında melekler gibi dolaştıklarını öğrendik.

8. Bedenimizin çevresinde dönüp dolaşan canımızın yeryüzündeki göğe benzediğini, canımızın yolda ve yolculukta olduğunu öğrendik.

                         *

İşte böyle yaren;

Melekle beraber uçan can haline gelen kişinin güneş gibi, Ay gibi yeryüzüne ışık vermesi gerektiğini, aydınlatması gerektiğini öğrendik, anladık.

                          *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7460 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7460. Sevgilinin (Şems Hazretlerinin) yeşilliğinden, gördüğün gibi güllere, gülistanlara (Gül bahçelerine) yüzlerce kutlu ırmaklar akmada.

Bir bak da gör, gördüğün gibi kimde bir gönül varsa (Kalbinde oluşan duyguların kaynağı) bu hevesle gönülsüz (Gönlünü sevgilisine verip kendi gönülsüz) kaldı, işten-güçten oldu.

Senin yüzünü gören (Sadece yüzünü gören) herkes, gördüğün gibi, sırlar (Aklın erişemediği, açıklanamayan veya çözülemeyeni açıklayanların) hocası kesildi-gitti.

Mansur (Hallaç-ı Mansur), gördüğün gibi (Ene-l-Hakk”Ben Hakkım” sözünü söylediği için) daracağına çekildi ama bil ki bu, görünüşte bir bahaneden başka birşey değil.

Canlar (Mevleviler), senin gül bahçene kavuşmak ümidiyle (Beklentisiyle), gördüğün gibi dikenlerle (Sert, sivri ve batıcı kişilerle) uzlaştı.

Aşk (Aşırı sevgi ve bağlılık duygusu), tavuskuşuna benzer.,

Uçup gitti mi gönül (Kalpte oluşan duyguların kaynağı), gördüğün gibi yılanlarla dolar.

Aşkı seç. Aşkı .,

Güzelim aşk olmadıktan sonra ömür, gördüğün gibi, bir yüktür ancak.

Aşıkların gönüllerinde övünç, iki (Madde ve mana) dünyanın saltanatı, gördüğün gibi, ayıptır, ardır (Utanç duymadır).

Efendiler Efendisi (Buyruğu yürüyenlerin, sözü geçenlerin başkanı) Şemseddin 'in (Tebrizi' nin) aşkı, Tebriz'de, gördüğün gibi canlar bağışlar-durur.

Ne diye geçip gidiyorsun da uğramıyorsun bana diye aşkın beni çağırdı;

İyi bak bana dedi, baktığın, gördüğün benim.

                             ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385

                             ***

Neler öğrendik;

1. Allah dostu sevgili Şems Hazretlerinden güzelliklere güzellikler akıp güzel ortam oluşturduğunu öğrendik.

2. Kalpte oluşan duygularının kaynağını Allah dostuna verenin gönülsüz kalacağını, işten-güçten el çekeceğini göreceğini, hayretler içinde kalacağını öğrendik.

3. Şems Hazretlerinin gerçekliğini görenin, yüzünü gösterdiği kişinin sırlara kavuşacağını, başkalarına hakikatin yolunu gösteren olacağını öğrendik.

4. Allah'a kendini kurban eden kişinin başkalarının onda gördüğü sıkıntıların olmadığını, başka bir güzellikler içinde yaşadıklarını öğrendik.

5. Mevlevilerin Şems Hazretlerinin güzel ortamına kavuşmak için sert, sivri, batıcı her ne varsa uzlaşma yolunu seçtiğini öğrendik.

6. Aşkın sevgi ile bağlılık duygusunun güçlü olması ile kişide güzelliklerin olacağını, o kişide aşkın sevgisi ve bağlılık duygusu yoksa hain, sevimsiz ve soğuk kişi olacağını öğrendik.

7. Kişi aşkı seçmediği zaman yaşamının ağır görevle dolu yük, tedirginlik veren yaşantı olacağını öğrendik.

8. Aşıkların kalplerinde oluşan duyguların kaynağında övünç olmadığını, madde ve manada zenginliklerinden söz etmelerini utanç sözleri olarak kabul ettiklerini öğrendik.

9. Şems Hazretlerine aşırı sevgi ve bağlılık duyanlara hazretin canlar bağışlayacağını öğrendik.

                     *

İşte böyle yaren;

Şems Hazretleri aşkın vücut bulmuş hali olduğunu, Mevlana Hazretlerinin kendisine iyi bakıp öğrenmesi, katılmasını istediğini öğrendik, anladık.

                    *

RAVLİ

DİVAN-I KEBİR 7-8 CİLT 7450 İNCİ BEYİT

(Mevlâna hazretleri Şems Hazretlerini anlatıyor)

7450. Derken o havadan Hûya (Allah'a) gittin;

Kafdağı'nın (Yüksekliğinin) yücesinde Zümrüdü ankaa'nın (Parlak renklerle olan, yüce yerlerde yaşayan kuşun) uçuşunu gördün.

Ululuk (Büyüklüğün gereği) devlet kuşunun (Beklenmedik bir iyilik, iyi talih, talih kuşu) neliksiz-niteliksiz (Açıkça görünmeyen kolayca anlaşılmayan, yabancı olanın göremediği) uçuşunu seyrettin.

Bundan öte, duaları kabul eden söylesin;

Hangi dua olursa olsun, onun kabul ettiğini gördün sen.

Seher çağı (Sabahın güneş doğmadan önceki zamanı) güldün ya, bela (Sıkıntı) kapısını kapattın.,

Cilacı ustası gibi, gam kirini-pasını aynadan arıttın-gitti.

Ne canlar verdin ;

Ne hırkalar çaldın ;

Ne kulaklar tuttun da işret yerine çektin.

Ne ışıklar ışıttın, ne tencereler kaynattın..

Ne çevikler tuttun;

Ne yollar sordun.

Akl-ı küll'ü (Tabiatte görülen umumi ahengi) aştın, gönüle (Kalpte oluşan duyguların kaynağına) dışardan üfürdün ..

Bağın - bahçenin açılışı – saçılışı senden;

Selvi (Uzun ve düzgün vücutlu) gibi nazlandın.

Sarhoşsun ama neden ağızları bağlamadasın;

Neden kalemi kırıyorsun, kağıdı yırtıyorsun?

Ne dallar silktin, ne meyveler devşirdin (Bir araya getirdin, derleyip topladın)..

Ne diye yüzünü ekşitip oturdun;

Neden insanı korkutmak istersin?

Sevgilinin yüzünden, gördüğün gibi gönlüm hoş (Rahat ve huzurluyum).,

Can ışıklarla dolu;

Gördüğün gibi işte.

                                 ***

DİVAN-I KEBİR 7 CİLT MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN HAZIRLAYAN: ABDULBAKİ GÖLPINARLI KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINLARI/1385
                                ***

Neler öğrendik;

1. Allah'ın yardımını, iyiliğini, görüşü açmasını, tehlikeden kurtarmasını görüp, yüce yükseklikteki olan bitene şahit olarak kolayca görülmeyen, kolayca anlaşılmayan olaylara şahit olarak gören Mevlana Hazretlerinin anlatımından ve yaşayışından öğrendik.

2. Duaları kabul eden Allah dostlarının etkinliğini gördüğümüzü öğrendik.

3. Güneş doğmadan önceki zaman Allah dostunu kendine sevgili edenlerin sevgiliyi bekleyişleri ile sıkıntılarının gittiğini, kalpte oluşan kötü duyguların temizlendiğini öğrendik.

4. Allah'ın satın aldığı kişiye yeniden can verildiğini, yeni giysiler giydirildiğini, yeni huyla süslendiğini, Tanrı şarabı, helal şarapla sarhoşların olduğu Allah dostlarının yanına götürdüğünü, kainatın üstüne çıkarak tabiattaki uyumu görmesini sağladığını, ışıklar saçtığını, çevik hareketler ettirdiğini, yollar  soranlara bitmeyen yolları öğrettiğini öğrendik.

5. Yücelere yol almış kişi bile çok yol aldığını, çok değerlerle tanıştığı için insanları korkutmadan suratını ekşitmemesi, nazlanmaması gerektiğini öğrendik.

                         *

İşte böyle yaren;

Kendine sevgili ettiği Allah dostunun yüzünü görmenin kalpte oluşan duygularını rahat ve huzura kavuşturduğunu, karanlık ve belirsizlikten kurtararak aydınlattığını, aydın bir hale getirdiğini öğrendik, anladık.

                         *

RAVLİ